Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Aksaray Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehtap Tekşen ve Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Maruf Balos Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Öğrencisi Veysel Sonay, ortak çalışması ile Elazığ’ın Karakoçan ilçesinde yeni bir ters lâle türü keşfedildi.
Üç üniversite ortak çalışması ile bilimsel adı “Fritillaria Karakocanensis” olarak verilen türün Türkçe ismi de “Karakoçan Lâlesi” olarak bilim dünyasına tanıtıldı. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, yeni lale türünün bilim dünyasına kazandırılmasındaki katkılarından dolayı Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ı tebrik etti.
Yeni lale türü, “Karakoçan Lalesinin keşif hikâyesini anlatan Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “ Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalında Yüksek Lisans yapan Veysel Sonay tarafından 2019-2021 yılları arasında ‘Sarıcan Beldesi (Karakoçan/Elazığ) Florası’ isimli yüksek lisans çalışması esnasında, Sarıcan beldesi sınırları içerisinde kuru dere yataklarında, taşlık alanlarda farklı bir yapıya sahip Ters lâle (Fritillaria) popülasyonunu keşfetmiş. Söz konusu örneklerini daha önce topladığı hiçbir bitkiye benzemediğini fark edince, floristik literatürü tarayarak ‘Sarıdudak’ (Fritillaria michailovskyi) isimli ters lâle türü olabileceğini düşünmüş. Örneği birçok bitkiseverin bitki fotoğrafları paylaşımı yapan bir sosyal medya grubunda paylaşmaya karar vermiş. Fotoğrafları gördüğümde, paylaşılan bu bitkinin yeni bir ters lale türü olabileceği konusunda Veysel Sonay’la irtibata geçtim. Bu süreçte Türkiye’de ters lale uzmanı olan Aksaray Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehtap Tekşen’e danıştık ve türün yeni olabileceği konusunda hemfikir olduk. Üç üniversite akademisyenleri ortak bir çalışmaya başlayarak bitki üzerine detaylı çalışmalar yapmaya karar verdik. Çiçeklenme döneminde detaylı resimler ve yeteri kadar bitki örneği toplanması için Veysel Sonay’ın tez danışmanı Harran Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Akan öncülüğünde bölgeye çalışmalar yapmak için Veysel Sonay ve Doç. Dr. Maruf Balos saha çalışmaları gerçekleştirdiler. Çalışma için toplanan bitki örnekleri konu uzmanı Prof. Dr. Mehtap Tekşen’e incelemek için yollandı. Yapılan incelemeler neticesinde, Karakoçan’ın Sarıcan Beldesinde keşfedilen bu terslâle’nin yeni bir tür olduğu sonucuna varıldı” diye konuştu.
“Ülkemizde endemik ters lâle sayısı 26’ya yükseldi”
Tür hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Yıldırım, “Ters lâle (Fritillaria) cinsi Kuzey Yarımküre’de dağılım gösteren, yaklaşık 160–170 türe sahip bir cinstir. Bu cinsin üç önemli çeşitlilik merkezi bulunur. Bunlardan biri; Kaliforniya (21 tür) diğeri Çin (24 tür) ve üçüncüsü ise Güney Batı Asya-Doğu Akdeniz’dir. Üçüncü çeşitlilik merkezinde en önemli alanlar Türkiye (49 tür), Yunanistan (26 tür) ve İran (18 tür)’dır. Bu bağlamda, dünyada en fazla ters lâle türünün Türkiye’de mevcut olduğu görülmektedir. Karakoçan lalesinin keşfi ile birlikte Türkiye’ de ters lâle türü sayısı 49’a çıkmıştır. Bu türle ülkemiz için endemik olan ters lâle sayısı ise 26’ya yükselmiştir. Oransal olarak ülkemizde ters lâle endemizm oranı yüzde 53’e çıkmıştır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
